Mix Mastering Online- Osiągnij doskonałe brzmienie

Jeśli Twoje miksy brzmią płasko, to  pokażę Ci  trzy kluczowe elementy, które pomogą Ci osiągnąć lepsze, bardziej profesjonalne brzmienie.

Bez przepalania godzin na przypadkowe poprawki. Konkretne fundamenty, które naprawdę działają na etapie mix mastering. 

Krok pierwszy. Balans. Fundament każdego miksu.

Balans to absolutna podstawa każdego miksu. Jeśli miks nie jest dobrze zbalansowany już na samym początku, żadne wtyczki ani efekty nie poprawią tego później.

Dlatego tak ważne jest stworzenie tak zwanego miksu statycznego, czyli ustawienie odpowiednich poziomów głośności i panoramy bez użycia korekcji audio, kompresji ani żadnych dodatkowych efektów. Co więcej, dodam, że dla osób początkujących to świetne ćwiczenie. Spróbuj sprawić, by utwór brzmiał możliwie najlepiej, używając jedynie suwaków w mikserze.

Zacznij od głównych elementów. Zwykle są to wokal, bas i stopa. Zbuduj cały miks wokół nich. Zastanów się, który instrument prowadzi, a które instrumenty są wsparciem. Jeśli wszystko gra na tym samym poziomie, miks będzie męczący i mało czytelny.

Jak na każdym etapie tworzenia kompozycji lub pracy nad miksem. Nie bój się robić przerw. Po godzinie pracy z tymi samymi śladami, słuch może Cię oszukiwać. Czasem wystarczy chwila przerwy lub szybki test w słuchawkach lub innemu słuchu, żeby zauważyć, że na przykład wokal zaczyna dominować albo stopa ginie w aranżu.

Panorama stereo również odgrywa tu kluczową rolę. Przesuwając instrumenty na lewo lub prawo, możesz znacznie poprawić selektywność miksu. Przykładowo wokal, bas i stopa zazwyczaj zostają w środku, ale już gitara rytmiczna, pady czy efekty, możesz te instrumenty lekko rozsunąć w panoramie. Staraj się też, żeby dźwięki nie nakładały się dokładnie na siebie. Jeśli dwie ścieżki grają podobnie i są w tym samym miejscu w panoramie zaczynają się maskować.

Warto też regularnie sprawdzać swój mikmaster w mono. Nawet jeśli końcowy odsłuch będzie w stereo, test mono pozwala sprawdzić, czy dźwięki nie znoszą się wzajemnie, czyli czy nie ma problemów z fazą i czy cały miks nadal działa, gdy przestrzeń zostaje spłaszczona. Dzięki pracy w trybie monofonicznym jesteś w stanie jeszcze dokładniej ocenić głośność fundamentów w utworze i tym samym osiągnąć jeszcze lepszy balans brzmienia całości.

Krok numer dwa. Przestrzeń, czyli nadanie głębi miksowi utworu.

Dobrze zbudowana przestrzeń to coś, co od razu odróżnia miks amatorski od profesjonalnego. Chodzi nie tylko o to, gdzie coś gra w panoramie, ale też jak daleko się znajduje, czy wokal jest blisko, czy gitara gra jakby w oddali. Te wrażenia tworzymy za pomocą efektów przestrzennych, głównie pogłosu oraz efektów typu echo.

Pogłos pomaga symulować akustykę pomieszczenia. Im większy i dłuższy, tym bardziej oddalony wydaje się dźwięk. Z kolei krótkie i subtelne pogłosy pomagają nadać głębi bez przesadnego rozmycia brzmienia.

W większości tego typu efektów znajdziesz różnego rodzaju algorytmy lub brzmienia pogłosu, jak na przykład small room, które może dodać intymności wokalowi, podczas gdy ustawienia typu plate lub hall mogą wzbogacić instrumenty smyczkowe czy też pady ze względu na ich odmienne charakterystyki. Dla wokalu często sprawdza się krótszy pogłos z odpowiednio ustawionym parametrem pre-delay, czyli małym opóźnieniem przed rozpoczęciem pogłosu. Opóźnienie to bowiem pozwala zachować klarowność głosu, nie chowając go za efektem. Podobną technikę możesz także stosować na dynamicznych instrumentach w miksie, na które chcesz dodać efekt typu pogłos.

Z kolei efekty typu delay, czyli echo po polsku przydają się szczególnie w przypadku wokali i solówek. Mogą one pomóc dodać szerokości i głębi, nie zapełniając miksu tak mocno jak pogłos. Przykład. Echo typu ping pong świetnie sprawdza się na chórkach, gitarach lub leadowych syntezatorach. Przy dłuższych efektach typu echo dobrze działa automatyzacja. Zwiększ echo tylko na końcówkach fraz lub w przejściach.

Pamiętaj także o tym, aby korzystając z echa zająć się także jego korekcją audio. W większości tego typu efektów masz już wbudowaną możliwość filtrowania zakresu działania tego efektu. Jako wartość wyjściową możesz na tym efekcie usunąć wszystkie odbicia poniżej dwustu herców i podobnie z wysokimi częstotliwościami. Tutaj także zalecam korekcję, aby usunąć odbicia na wysokich częstotliwościach, które mogą za bardzo się później wybijać w utworze. To szczególnie słychać właśnie jeszcze po etapie masteringu czy finalizowaniu głośności. Zwróć tutaj uwagę na jeszcze jeden ważny temat. Automatyzacja efektów aranżacji na etapie mix mastering. 

Dla początkujących szczególnie ważne jest też poznanie tego narzędzia w programie do produkcji muzyki. Dzięki niej bowiem możesz zmieniać ilość pogłosu lub echa w trakcie utworu. Na przykład ograniczyć przestrzeń na zwrotkach i rozszerzyć ją w refrenie. To prosty zabieg, a daje wrażenie dynamiki i narracji. Słuchacz nie nudzi się, bo miks żyje. Tak więc jak rozpoczynasz dopiero swoją przygodę z miksowaniem muzyki, to zwróć uwagę na ten aspekt pracy. Jego odpowiednie zastosowanie bowiem wyróżni Twoje miksy na tle innych przeciętnych projektów.

I tutaj mam od razu dla Ciebie podpowiedź. Skorzystaj z narzędzi takich jak na przykład darmowy A1 Stereo Control, który pozwala ustawić szerokość miksu oraz balans między środkiem a bokami. To szczególnie przydatne, gdy miks robi się zbyt wąski, mało ekscytujący albo przeciwnie — zbyt rozmyty i niestabilny. Praca z panoramą i szerokością to prosty sposób na osiągnięcie profesjonalnego oddechu w miksie. Dodaj tą wtyczkę na sumę wszystkich śladów w Twoim miksie i porównaj referencyjnie z utworem profesjonalnym. Przestrzeń w Twoim projekcie. Jeśli brakuje jej trochę, to spróbuj za pomocą tej wtyczki rozszerzyć te pole np. do stu dwudziestu procent i zobacz, czy całość nie będzie lepiej brzmiała.

Zwróć tylko uwagę na to, aby ilość przestrzeni nie przytłaczała tego, co ciągnie w utworze. Jak zawsze liczy się Twoje odczucie. Jeśli jest tego za dużo, musisz zejść poziom niżej, czyli skontrolować przestrzeń na wybranych śladach pojedynczo, a nie na całości, aby uzyskać zamierzony efekt. Wtyczkę tą oczywiście możesz wrzucić także na pojedyncze ślady. Żeby uzyskać odpowiedni efekt, musisz mieć na śladzie już jakiś efekt stereofoniczny dodany przed tą wtyczką. Pamiętaj o tym.

Krok trzeci. Klarowność, czyli świadome decyzje w korekcji audio i dynamice.

Na tym etapie chodzi już nie tylko o to, żeby wszystko było słyszalne, ale by każdy element miał swój sensowny kontekst. Profesjonalnie brzmiący miks to miks, w którym brzmienia każdego śladu wspiera całość, zamiast z nią walczyć.

Zanim sięgniesz po korektor, zatrzymaj się na chwilę i zapytaj, co ta ścieżka wnosi do miksu? Dla przykładu, wiele osób na starcie popełnia błąd automatycznego stosowania filtrów górnoprzepustowych. Z automatu odcinają wszystko poniżej stu herców na każdej ścieżce, z wyjątkiem stopy i basu. Ale to uproszczenie, które wcale nie zawsze do końca działa. Częstotliwości z zakresu osiemdziesiąt, sto pięćdziesiąt herców mogą wnosić dużo muzykalności, zwłaszcza dla wokali, gitar akustycznych czy elementów perkusyjnych. Zamiast ciąć je z automatu, lepiej przesłuchać każdy przypadek osobno i podjąć decyzję w kontekście całego miksu. Jeśli już coś przeszkadza, działaj celowo.

Często łatwiej jest oczyścić konflikt między dwoma instrumentami przez lekkie przycięcie jednego, niż przez niekończące się podbijanie drugiego. Na przykład, dwie gitary grające ten sam akord. Jedna może dostać lekkie wycięcie wokół dwóch i pół kiloherca, a druga może zostać nienaruszona lub delikatnie podbita w okolicy trzy do czterech kiloherców. To wystarczy, by stworzyć separację i głębię.

Jeśli korzystasz z korektora, który obsługuje tryb mid-side, możesz dzięki temu osiągnąć bardzo ciekawe efekty nawet bez zaawansowanej wiedzy. Korekcja audio typu mid-side pozwala osobno korygować to, co słychać w środku miksu, czyli wszystko, co jest wspólne dla obu kanałów, na przykład wokal, bas i stopa oraz to, co słychać po bokach, czyli elementy stereo. Na przykład pogłosy, przestrzenne pady, efekty, gitary ambientowe. Dzięki temu możesz na przykład lekko podbić pasmo powyżej dziesięciu kiloherców tylko po bokach miksu, żeby dodać mu przestrzenności i powietrza, nie naruszając przy tym wokalu czy basu. Albo odwrotnie, możesz oczyścić środek z niskiego szumu czy rezonansów, pozostawiając boki nietknięte. To rozwiązanie sprawdza się świetnie, zwłaszcza w gęstszych aranżacjach, gdzie trudno już uzyskać separację między instrumentami za pomocą zwykłej panoramy.

Kompresja to jedno z potężniejszych narzędzi w miksie, ale też jedno z najczęściej nadużywanych, zwłaszcza przez początkujących. Jej głównym zadaniem jest kontrola dynamiki, czyli ograniczenie zbyt dużych różnic głośności pomiędzy najcichszymi a najgłośniejszymi fragmentami dźwięku. Ale to nie wszystko. Odpowiednio dobrany kompresor potrafi też wzbogacić brzmienie, nadać mu charakter i spójność. Warto zrozumieć, że nie każdy kompresor brzmi tak samo. Ich typy różnią się zarówno sposobem działania, jak i efektem końcowym. Dla przykładu kompresor typu FET, na przykład 1176. Bardzo szybki, świetny do agresywniejszych zastosowań. Nadaje się do wokali, bębnów i basu wszędzie tam, gdzie potrzebna jest energia i kontrola transientów. Dla wyjaśnienia jeszcze raz przypomnę, że transient to pierwsza część dźwięku określająca jego atak i pierwszy odbiór. Z kolei kompresor typu opto, na przykład LA-2A wolniejszy, bardziej naturalny. Świetnie sprawdza się na wokalu, instrumentach, które mają płynną, śpiewną dynamikę. Mamy też kompresory typu VCA, na przykład DBX 160, SSL Bus Kompressor. Jest to bardzo precyzyjny, idealny do grup instrumentów, miksu, perkusji, sumy miksu, kompresor. Wreszcie kompresor typu Vari-Mu, na przykład Fairchild 670. Jest to bardzo muzykalny, delikatny, często używany na masterze i na wokalu dla subtelnego wygładzenia brzmienia. Dla lepszego efektu możesz stosować różne rodzaje kompresji w różnych miejscach miksu. Kompresja równoległa polega na zmieszaniu oryginalnego sygnału z mocno skompresowanym. Daje to gęstość bez utraty transientów. Świetnie sprawdza się na bębnach czy wokalu. Z kolei kompresja seryjna pozwala rozłożyć nacisk na kilka etapów, na przykład delikatnie skompresować ścieżkę indywidualnie, potem lekko na grupie, a na końcu jeszcze raz na sumie miksu. Najważniejsze, by na każdym etapie słuchać. Czy miks nadal oddycha? Czy kompresja nie zgniata dynamiki za bardzo? Czy nie wycinamy transientów, czyli tych krótkich impulsów, które nadają brzmieniu naturalność i energię?

Na koniec jeszcze mam jedną rzecz do dodania. Nie lekceważ narzędzi wizualnych. Analizatory spektrum, mierniki RMS czy LUFS, a także wizualizacje działania kompresora mogą być ogromnym wsparciem. Szczególnie na początku, gdy jeszcze nie masz pełnej pewności, co słyszysz. Dzięki analizatorowi spektrum możesz zobaczyć, które pasma częstotliwości są zbyt mocno eksponowane, a które być może giną. To bardzo przydatne przy porządkowaniu miksu i identyfikowaniu tak zwanego maskowania, czyli sytuacji, gdy jeden instrument zasłania drugi w tym samym paśmie.

Mierniki RMS i LUFS pozwolą Ci ocenić ogólną głośność miksu. To szczególnie ważne, gdy miksujesz pod streaming. Każda platforma bowiem ma swoje normy. Z kolei wizualizacje działania kompresora, na przykład wykres redukcji dynamiki, pozwolą Ci zrozumieć, jak bardzo i kiedy kompresor ingeruje w sygnał. Możesz na tej podstawie dobrać lepszy czas ataku, czyli jak szybko ma być materiał audio skompresowany. Długości trzymania w kompresji, czyli parametr release, czy też skali kompresji (ratio). Pamiętaj jednak, wizualizacja to tylko narzędzie pomocnicze. Ostateczna decyzja powinna zawsze opierać się na tym, co słyszysz. Traktuj analizatory jak mapę, ale prowadź się uchem, nie tylko wykresem.

Profesjonalny miks nie bierze się z jednej wtyczki ani magicznego presetu. To efekt świadomego podejścia do trzech rzeczy: balansu, przestrzeni i klarowności. Jeśli zbudujesz solidny miks statyczny, dodasz dobrze zaprojektowaną głębię i zadbasz o kontrolowaną muzykalną korekcję i kompresję, to jesteś o krok od brzmienia, które bez kompleksów może iść na streaming lub do dalszej dystrybucji w sieci czy na różnego rodzaju nośnikach.