Dosyć często dostaję pytania o znaczenie dobrych monitorów przy miksowaniu oraz produkowaniu utworów.

Muszę przyznać, że dobranie właściwych monitorów jest jednym z trzech najważniejszych czynników, które będą decydowały o jakości Waszych produkcji. Do tzw. „świętej trójcy” możemy zaliczyć kartę dźwiękową, monitory oraz wygłuszenie miejsca w którym będziecie pracowali. Dobre monitory bliskiego odsłuchu mają to do siebie, iż dźwięki z nich wychodzące będą zbalansowane w pełnym zakresie spektrum częstotliwości. Jeżeli je porównacie do zwykłych głośników hi-fi nie będą one podbijały lub wygładzały niektórych częstotliwości aby „umilić” odbiór muzyki przez nie granej. Monitor ma za zadanie „pokazanie” dźwięku takim jaki jest bez żadnych korekcji equalizerem. Dzięki temu będziemy w stanie podjąć właściwe decyzje w fazie produkcji lub miksowania utworu co bezpośrednio przeniesie się na stworzenie bardzo dobrego produktu (czytaj: odtwarzając utwór w różnych warunkach oraz na różnych głośnikach zawsze będzie on idealnie brzmiał).

Monitory do studia muzycznego – jakie wybrać?

Tutaj wszystko przede wszystkim zależy od waszego budżetu. Jeżeli chodzi o ceny monitorów to oferta producentów mieści się w widełkach od kilkuset złotych do kilkudziesięciu tysięcy złotych za jeden głośnik. Tutaj nie ma nad czym polemizować – im droższy tym lepsza jakość odsłuchu, czyli dużo lepsza panorama stereo, balans dźwiękowy oraz dużo dokładniejszy przekaz obrazu audio.

Monitory bliskiego odsłuchu dzielą się na aktywne i pasywne. Te pierwsze mają wbudowany wzmacniacz w sobie natomiast w przypadku zakupu tych drugich będziecie musieli dokupić jeszcze zewnętrzny wzmacniacz.

Warto się zastanowić jaką opcję wybrać. Ja polecam aktywne monitory, gdyż producenci zajmujący się ich wytwarzaniem dobierając właściwe komponenty tworzą jedną spójną całość (wzmacniacz idealnie będzie pracował z monitorem). Natomiast w przypadku zakupu zewnętrznego wzmacniacza mogą się pojawić problemy z doborem właściwych parametrów i przy ewentualnym zakupie może nastąpić sytuacja, w której nie do końca będziemy zadowoleni z tego jak nasz sprzęt współpracuje z monitorami.

Propozycje monitorów 7/8 calowych:

1. Adam T7V
2. Focal Alpha 65/80
3. Yamaha HS 7/8

Na sam koniec tego tematu dodam tylko, iż w przypadku kiedy nie będziecie w stanie już z różnego rodzaju powodów zainwestować w zadbanie o akustykę w Waszym pomieszczeniu, to w tym momencie lepiej się sprawdzą monitory, które mają wyloty basowe zainstalowane z przodu głośnika niż na jego tyle. W tym wypadku w momencie kiedy odsłuchujemy muzykę niski bas od razu będzie wpadał nam w ucho zanim zacznie odbijać się od powierzchni w pomieszczeniu przez co będzie ulegał deformowaniu.

W przypadku monitorów z wylotami basowymi zabudowanymi z tyłu po pierwsze trzeba zadbać o odpowiednią odległość zainstalowania tego typu monitora od ściany – odpowiednia wielkość to około 30 cm do 1 m. W przypadku tego typu rozwiązań bas po prostu wylatuje nam od razu na ścianę przez co od razu ulega deformacji i powoduje dużo większy problem związany z poprawnym odbiorem niskich częstotliwości. Dlatego tego typu rozwiązania wymagają najpierw zadbania o akustykę w pomieszczeniu.

Yamaha HS 7 – wylot częstotliwości basowych zainstalowany z tyłu obudowy

Często  dostaję pytania czy da się poprawnie miksować, czy też produkować muzykę na tego typu narzędziach odsłuchowych.

Ja jestem zdania że tak, ale powinniśmy pamiętać o kilku zasadach.

Przede wszystkim jeżeli macie ograniczony budżet i nie stać Was na zakup porządnych monitorów to w tym momencie wszystkim zawsze doradzam zakup jak najlepszych profesjonalnych słuchawek (w ramach Waszego zakresu finansowego).

Jeżeli chodzi o zasady stosowania słuchawek przy produkcji, miksowaniu, nagrywaniu muzyki to pamiętajcie o odsłuchiwaniu muzyki na odpowiednim poziomie !!! nie przesadzajcie z głośnością oraz długim czasem trzymania słuchawek na uszach, gdyż w szybki sposób może przyczynić się to do utraty lub uszczerbku na słuchu !!!

Druga ważna zasada tak jak przy nisko-budżetowych monitorach tutaj także pamiętajcie o stosowaniu zasady referencyjności, czyli porównywania swojej pracy na różnych sprzętach odsłuchowych. Dobrym zwyczajem żeby poznać swoje słuchawki w dosyć szybki sposób jest także odsłuchiwanie profesjonalnych wykonawców w stylu muzycznym w jakim produkujecie na swoich słuchawkach. W tym momencie będziecie dokładnie mogli przeanalizować jak przenoszą się na nich poszczególne częstotliwości. Jeżeli chodzi także o korzystanie z zewnętrznych głośników, obojętnie jakiego rodzaju to przyda się ono także w przypadku tworzenia głębi w Waszych produkcjach, czyli wykorzystywania efektów typu echo i pogłos. Ze względu na zamkniętą budowę słuchawki po prostu nigdy nie będą reprezentatywne w tym zakresie tematycznym.

To tyle jeżeli chodzi o zasady o których warto pamiętać przy korzystaniu ze słuchawek. Na sam koniec wspomnę tylko, iż przy zakupie będziecie mieli do wyboru ich trzy rodzaje. Pierwsze to słuchawki zamknięte, drugie to półotwarte i otwarte. W przypadku produkcji i miksowania polecam zostać przy tych dwóch pierwszych. Zamknięte idealne do nagrywania oraz do produkcji “basowej muzyki”. Półotwarte dobre do miksowania, mniej basu ze względu na budowę oraz warto zwrócić uwagę, iż muzyka może przedostawać się na zewnątrz, co może być nie powołane w niektórych sytuacjach.

Moje typy jeśli chodzi o dobre słuchawki na budżecie:

1. Beyerdynamic dt 770 pro lub 990 pro

2. Audio Technica ath-m50

3. Sennheiser HD 280 Pro

Podpowiedź przy zakupie: im mniejsza wartość ohmów przy wybranych słuchawkach tym większe wzmocnienie basu.

Mikrofon do wokalu i nie tylko.

Dobranie właściwego mikrofonu stanowi jeden z ważniejszych problemów podczas nagrywania wokalu lub instrumentu.

Jego jakość w dosyć dużym stopniu wpływa też na to jak przekaże on oryginalne brzmienie w formie cyfrowej. Jeżeli chodzi o typy mikrofonów to ja skupię się tylko i wyłącznie na dwóch ponieważ są one najczęściej używane w studiach i na koncertach. Mam tu na myśli mikrofony dynamiczne i pojemnościowe. Mikrofony dynamiczne mają to do siebie, iż przede wszystkim zbierają dźwięki sprzed siebie (warto to wziąć pod uwagę przy zakupie – jest to lepsza opcja w przypadku słabej akustyki w miejscu rejestracji nagrania), natomiast pojemnościowe ze względu na swoją budowę zbierają dźwięk dookoła swojego umiejscowienia dlatego też częściej są wykorzystywane w studiach.

Na rynku mamy mnóstwo mikrofonów w zróżnicowanym zakresie cenowym. Dla tych wszystkich, którzy zakładają dopiero studio domowe dobrą wiadomością jest to, iż nie trzeba wydawać dzisiaj fortuny żeby uzyskać dobrą jakość nagrania.

Do moich faworytów w niskim zakresie cenowym mogę zaliczyć :

1. Audio Technica AT 2020

2. Behringer B1

3. SE Electronics sE2200

Chciałbym tu jeszcze nadmienić, iż w przypadku większości elementów składowych studia ważniejsze od ceny samych urządzeń i za tym idącej ich lepszej jakości jest ich właściwe umiejscowienie. Szczególnie w przypadku mikrofonów ma to bardzo duże znaczenie. Musimy znaleźć właściwe miejsce, w którym po zainstalowaniu wytłumień będziecie w stanie zgrać wokal lub instrument w wysokiej jakości. Jeżeli Wasz pokój jest mały i nie macie miejsca na zbudowanie pomieszczenia na nagrywanie wokalu to polecam Wam zainwestowanie w filtr absorpcyjny lub postawienie kiku paneli akustycznych na kółkach wokół wokalisty. Rozwiązania te pozwolą nagrać wokal czysto, bez większego pogłosu co przełoży się na uzyskanie dobrej jakości rezultatu.

Poniżej przykład zastosowania paneli akustycznych w celu stworzenia dobrych warunków do nagrania wokalu.

Akustyka studio – dobór właściwego miejsca.

Jak sam tytuł powyżej wskazuje dobór właściwego miejsca w pomieszczeniu, w którym planujecie założyć Wasze studio ma bardzo duże znaczenie.

Jego akustyka oraz sposób rozmieszczenia Waszego miejsca pracy będą miały fundamentalne znaczenie dla chociażby odbioru wszystkich częstotliwości wychodzących z monitorów studyjnych.

Jeżeli chodzi o kształt pomieszczenia to najlepiej sprawdzają się prostokąty. Dużo gorzej jest jeżeli chodzi o akustykę w kwadratowych pomieszczeniach, szczególnie jeżeli są one małe (ale nie stoicie na straconej pozycji, tak jak wspominałem wcześniej jeśli tylko będziecie korzystali z zasady referencji czyli odsłuchu na rożnych głośnikach w szybkim czasie wytrenujecie swoje uszy tak, aby dokonywać właściwych decyzji podczas pracy nad waszymi projektami).

Zarówno w przypadku kwadratowych pomieszczeń, jak i w przypadku prostokątów dużo lepiej sprawdzają się większe pomieszczenia, gdyż rozkład częstotliwości będzie w nich dużo bardziej zbalansowany.

Po wybraniu właściwego pomieszczenia następnym etapem jest zainstalowanie/ zbudowanie waszego miejsca pracy.

Tutaj w przypadku prostokątnych pomieszczeń należy je zainstalować pośrodku na jednym z krótszych boków.W ten sposób częstotliwości będą się rozchodziły po pomieszczeniu w sposób równomierny, co bezpośrednio przełoży się na komfortową pracę z torem audio. Nie przejmujcie się oknami jeżeli macie takowe w pokoju. Pamiętajcie, iż to będzie studio domowe. W takich warunkach nigdy nie będziecie mieli idealnej akustyki.

Naszym celem jest jak największe zniwelowanie problemów wewnątrz pomieszczenia, tych nad którymi jesteśmy w stanie zapanować. Instalując wasze miejsce pracy np. biurko pamiętajcie aby zachować lekki odstęp od ściany w miarę możliwości (ok 30-40 cm). Jeżeli na jednej z krótszych ścian są okna to zainstalujcie swoje miejsce pracy przy niej tak aby za wami była pełna ściana. W przypadku pomieszczeń kwadratowych postępujcie wg podobnych zasad (najważniejsza to ta żeby zainstalować miejsce pracy pośrodku ściany, wtedy częstotliwości będą się rozchodziły równomiernie).

Jeżeli macie inny kształt pokoju to pamiętajcie o tym, żeby zainstalować miejsce pracy na krótszej ścianie (tak samo jak w poprzednich przypadkach miejsce pracy musi znaleźć się na środku tej ściany z zachowaniem lekkiego odstępu).

Pamiętajcie, aby w miarę możliwości nie instalować swojego miejsca pracy na ścianach, które są ustawione w poprzek gdyż natychmiast pojawią się problemy z zbalansowanym przepływem częstotliwości w pokoju, co bezpośrednio przełoży się na pogorszenie warunków pracy. W przypadku pokoi typu trapez nie macie innego wyjścia jak tylko zainstalować swoje miejsce pracy na jednej z długich prostych ścian (jeżeli na jednej z nich są okna to najlepiej zainstalować się przy niej aby za wami była ściana bez okien).

Panele akustyczne oraz idealny punkt odsłuchowy.

Ta część artykułu jest rozwinięciem poprzedniego rozdziału poświęconego doborowi właściwego miejsca do pracy. Wygłuszenie pokoju, jak już wcześniej wspominałem, jest jednym z najważniejszych o ile nie najważniejszym czynnikiem, który wpłynie bezpośrednio na jakość waszej pracy.

Problem leży w tym, iż jest to krok bardzo często zupelnie ignorowany. Z swojej strony powtórzę ponownie, że zainwestowanie ogromnych środków w sprzęt, ale bez zapewnienia dobrej akustyki w pomieszczeniu, gdzie pracujecie jest zupełnie bez sensu. Nie będziecie bowiem w stanie w szybki sposób stworzyć idealnego miksu.

Do wygłuszenia pokoju stosuje się przede wszystkim panele akustyczne i z racji tego, że celem tej publikacji jest wprowadzenie do stworzenia Waszego studia domowego skupię się tylko na takowych instalacjach. Zainstalowanie tego typu wygłuszeń w pokoju pozwoli na zbalansowanie niskich częstotliwości (gdyż to z nimi jest największy problem w pustych pokojach). Dla sprawdzenia uruchomcie swoje monitory w takim niezbalansowanym, ‘pokojowym’ środowisku i od razu będziecie mogli zauważyć ile niskich częstotliwości zbiera się w rogach pokoju. Panele akustyczne najlepiej sprawdzają się w zakresie do kilkuset hz i w tym wypadku stanowią najlepsze rozwiązanie.

Można oczywiście zakupić gotowe panele, ale jeżeli znacie się choć trochę na stolarce i chcecie zaoszczędzić – to polecam wykonanie ich samemu.

Do zbudowania panela akustycznego wystarczy zakup:

–desek drewnianych (polecam zbudowanie dosyć dużych paneli o minimalnych rozmiarach 130 cm x 65 cm) –kątowników do skręcenia desek –wkrętów do skręcania desek

–waty szklanej (korzystajcie z rękawiczek podczas instalacji) lub bardziej ekologicznej waty drzewnej [minimalna grubość waty to 60 mm, jak macie większy pokój to polecam zainstalowanie 100 mm] –nitki i małych gwoździ, aby po włożeniu waty w ramę miała się ona na czym podtrzymać –cienkiego materiał oddychającego (zasada jest taka, iż panel nie ma zatrzymywać częstotliwości wpadających na niego tylko one przechodząc przez materiał i watę mają się wygłuszyć – z mojego doświadczenia bardzo dobrze sprawdza się tafta).

Całość można zbudować w 3 godziny a koszt takiego panela akustycznego powinien się zamknąć w mniej niż 100 PLN.

Mówiąc o wygłuszeniu pokoju chciałbym oczywiście obalić mit opakowań po jajkach. Tego typu opakowania nie mają żadnych właściwości akustycznych oraz do tego wyglądają mało estetycznie na ścianie.

Druga kwestia jaką chciałbym poruszyć to gąbki akustyczne. Gąbki mają pewne właściwości akustyczne ale problem z nimi jest taki, iż ich głównym zadaniem jest niwelowanie echa w pokoju (ich zakres częstotliwości jest od ok 1khz wzwyż). Z racji ich grubości oraz właściwości materiału w żaden sposób nie przyczynią się one do poprawy odbioru częstotliwości basowych. Są one znakomitym materiałem, który działa razem z panelem akustycznym, ale ich indywidualne stosowanie nie przyniesie oczekiwanego rezultatu.

Rozłożenie paneli akustycznych (na przykładzie pustego prostokątnego pomieszczenia):

1. Jeżeli pomieszczenie jest puste to przede wszystkim zacznijcie od zainstalowania paneli we wszystkich kątach (możecie je zainstalować na małych haczykach powieszonych na ścianie na krótkim łańcuchu, panele 1, 2, 3 i 4.). Po zainstalowaniu zauważycie, że oczywiście zostaje nam duża przerwa/‘dziura’ w rogu ściany. Nie przejmujcie się tym, tak jak mówiłem wcześniej dźwięki nie mają zatrzymywać się na panelu tylko swobodnie przez niego przechodzić.
2. Następnie zainstalujcie panele za monitorem komputera oraz na przeciwległej ścianie – także pośrodku (panele 5 & 10).
3. Kolejny etap polega na zainstalowaniu paneli na bocznych ścianach (6, 7, 8 i 9). Do tego etapu poproście kogoś o pomoc. Posługując się lusterkiem przesuwajcie je na bocznejścianie na wysokości zainstalowanego monitora bliskiego odsłuchu do tego momentu, aż w lusterku znajdzie się środek głośnika. Postępujcie tak samo w przypadku przeciwnej ściany. Zaznaczcie sobie te miejsca w których w lusterku pojawił się środek głośnika. Następnie zainstalujcie panele tak, aby ten zaznaczony punkt znalazł się pośrodku. Jeżeli macie możliwość to radziłbym także zainstalowanie wiszącego panela, który powinien się znaleźć nad waszą głową (nr 11). Pozwoli on w sposób wydatny wytłumić pierwsze refleksje. Do zainstalowania tego panelu stosuje się także metodę lusterka z tymże, ktoś musi się tym razem wdrapać na drabinkę, aby osoba siedząca przed komputerem mogła zobaczyć, w którym miejscu widać odbicie monitorów. W zależności od wielkości pokoju możecie zainstalować więcej paneli na bocznych ścianach zachowując odpowiednią długość pomiędzy nimi. Pozwoli to na jeszcze lepsze wytłumienie pomieszczenia (nr 8 i 9).

W tym momencie można wspomnieć o wysokości na której macie zainstalować panele na ścianach. Najlepiej jeśli będzie on zainstalowany tak, aby monitor bliskiego odsłuchu znajdował się blisko połowy wysokości panela. Wcześniej wspominałem także o tym, iż instalując wasze miejsce pracy (np. biurko) należy zostawić małą przestrzeń za nim.

Ta sama zasada dotyczy także monitorów. Przestrzeń pomiędzy monitorami a panelami powinna wynosić minimum 30-40 cm, co pozwoli na swobodny przepływ dźwięków. W przypadku, gdy np. na bocznych ścianach macie okna, polecałbym zbudowanie przenośnych paneli, które możecie postawić na parapecie. Dla bezpieczeństwa możecie zabezpieczyć taki element łańcuszkiem przymocowanym do sufitu.

Ostatnią rzeczą, o której chciałbym wspomnieć w tej publikacji jest znalezienie idealnego miejsca odsłuchowego.

Przede wszystkim pamiętajcie, że monitory bliskiego odsłuchu powinny znajdować się na wysokości waszych uszu, a dokładnie ucho ma się znaleźć pomiędzy piszczałką i głównym głośnikiem monitora. W przypadku znalezienia najlepszego miejsca odsłuchowego stosuje się tutaj zasadę trójkąta tzn. odległość pomiędzy monitorami bliskiego odsłuchu ma być taka sama jak do waszych uszu. Dzięki temu znajdziecie się w najlepszym miejscu odsłuchowym (ucho będzie wyłapywało pierwsze częstotliwości wychodzące z monitorów zanim jeszcze zdarzą się odbić od jakichkolwiek przeszkód).

Mam nadzieję, iż rzeczy o których wspominałem w tej publikacji przydadzą wam się w rozwijaniu waszego hobby. Zwracam się szczególnie do tych, którzy zaczynają swoją przygodę z prowadzeniem studia domowego. Jestem pewien, że stosując wspomniane powyżej zasady unikniecie wielu momentów frustracji oraz zbędnego wydawania pieniędzy.

Tak jak mówiłem na samym początku w dzisiejszych czasach podstawą są przemyślane zakupy i rozsądne wydawanie środków przeznaczonych na budowę czy rozwój studia. Dobry sprzęt i oprogramowanie pozwalające tworzyć utwory dobrej jakości nie muszą rujnować waszego budżetu. Wystarczy tylko skupić się na tych rzeczach, o których wspominam w tym ebooku, a bezpośrednio przełoży się to na podwyższenie komfortu Waszej pracy. Najważniejsze jest skupienie się tylko i wyłącznie na tym, co jest naszym celem – czyli na tworzenie oraz miksowanie muzyki.